1. Педагогикалық процестегі ғылыми дүниетанымын қалыптастырудың мазмұны, формасы.
2. Ғылыми дүниетанымның құрылымы мен оны жүзеге асыру жолдары.
3. Магистранттың ғылыми дүниетанымның көрсеткіштері мен
критерийлері.

Дүниетаным-бұл ұзақ уақыт бойы адамның өмірлік тәжірибесінен әртүрлі факторлардың әсерінен қалыптасатын әлеуметтік сананың күрделі формасы. Бұл процесте бізді қоршаған әлем туралы жалпыланған білім жүйесі маңызды рөл атқарады. Адамның әлеуметтік болмысының ерекшеліктерін, оның әлеуметтік қатынастар құрылымындағы орнын, адамның дүниетанымын көрсететін білім, тәжірибе мен көзқарас синтезінің нәтижесі бүкіл өмірдің, іс-әрекеттің және мінез-құлықтың бағыты мен мағынасын анықтайды. Адамның дүниетанымы қоғамның даму деңгейіне және адамның белгілі бір әлеуметтік топқа жататындығына, сондай-ақ адамның жеке өмірінің ерекшеліктеріне байланысты.

Орта білім берудің негізгі мақсаттарының бірі-оқушылардың ғылыми дүниетанымын қалыптастыру, бұл адамның айналасындағы әлемге деген сенімдері мен көзқарастарының жиынтығы деп түсініледі. "Ғылыми басылымдарды талдау білім беру үрдісіндегі негізгі компонент дүниетанымды қалыптастыру екенін көрсетті" [8].
Оқу процесінде ғылыми дүниетанымды қалыптастыру жаратылыстану-ғылыми және гуманитарлық цикл пәндері арқылы жүзеге асырылады. Дәстүрлі білім студенттерде тірі және жансыз табиғат, әлемнің ғылыми бейнесі және әлеуметтік ортаны білу тәсілдері туралы білімді қалыптастырады. Әлемдік қоғамның болжанбайтын дамуының қазіргі кезеңінде және сыныптан кейінгі ғылым жағдайында білім беру жүйесінің мақсаттары мен міндеттері айтарлықтай өзгереді. Адамның қоршаған шындыққа қатынасы бірінші орынға шығады, ол әлемді құру және қоршаған шындықпен қарым-қатынас туралы Жеке идеяларының призмасы арқылы сынған.

Осы дүниетанымдық міндеттерді жүзеге асыру білім беру жүйесін жаңғырту жағдайында мүмкін болады. Қазіргі білім беруді модернизациялаудың жаңа әдіснамалық құралы қоршаған рухани, әлеуметтік және табиғи әлемнің күрделенуі нәтижесінде пайда болған білім берудің психологиялық, дидактикалық, мәдени және дүниетанымдық мәселелерін шешуге арналған синергетика болуы мүмкін.

Табиғи-ғылыми негізге ие тепе-тең емес термодинамиканың қойнауында пайда болған синергетика (өзін-өзі ұйымдастыру теориясы) қазіргі заманғы ғылыми зерттеулердің сапалы жаңа әдіснамасына айналды. Бастапқыда жаңа теория тек жаратылыстану ғылымдарын зерттеуде қолданылды. Содан кейін осы ілімнің әмбебаптығы анықталды және оның идеялары әртүрлі сипаттағы объектілерді, соның ішінде әлеуметтік жүйелерді зерттеуге көбірек ене бастады.

Синергетика бізді қоршаған тірі және жансыз әлемді білу үшін өзін-өзі ұйымдастыру теориясының ережелерін, принциптері мен заңдылықтарын қолдануды қамтиды. Мектеп пәндерін оқыту процесінде синергетика идеяларын қолданған кезде, біздің айналамыздағы әлем фрагментті емес, біртұтас өзін-өзі ұйымдастыратын жүйе ретінде зерттеледі.

Қазіргі ғылымның ғылыми жетістіктері есебінен классикалық ғылымның шеңберін кеңейту, өзін-өзі ұйымдастыру теориясының принциптері мен заңдылықтарын мектеп біліміне енгізу, Өзін-өзі ұйымдастыратын құбылыстарды зерттеуге бағытталған оқу процесін жандандыру үшін ғылыми әдістемелік құралдарды қолдану оқушылардың дүниетанымына айтарлықтай әсер етуі керек екені анық.

Алайда, педагогика ғылымында синергетика идеяларын жүйелі және мақсатты пайдалану негізінде ғылыми дүниетаным мен мектеп оқушылары әлемінің ғылыми бейнесін қалыптастыру жолдарын зерттеуге бағытталған ғылыми жұмыстар аз.
Осылайша, мектеп оқушыларының жалпыланған дүниетанымын қалыптастырудың тиімді құралдарының бірі-синергетика ілімі.

Зерттеудің теориялық маңыздылығы жаратылыстану-ғылыми және гуманитарлық цикл пәндерін зерттеу жағдайында өзін-өзі ұйымдастыру теориясының дүниетанымдық функцияларын анықтаудан тұрады. Мектеп оқушыларында әлемнің синергетикалық бейнесін қалыптастыру құралы ретінде дүниетанымдық синергетикалық білімнің құрылымы мен мазмұны ашылды.

Практикалық маңыздылығы-олардың мазмұнына синергетика элементтерін қосу арқылы табиғи-ғылыми және гуманитарлық пәндерді жобалау және интегративті пәндерді, курстар мен пәнаралық бағдарламаларды оңтайлы құру.
Оқушылардың жалпыланған дүниетанымын қалыптастыру процесінде Өзін-өзі ұйымдастыру теориясы идеяларын қолданудың тиімділігін негіздеу және жаратылыстану-ғылыми және гуманитарлық цикл пәндерінің мазмұнын оңтайлы құрылымдаудағы синергетиканың рөлі мен орнын анықтау.

Қазіргі кезеңде білім беру жүйесінде оқушылардың дүниетанымдық білімді тиімді игеруі үшін қажетті мазмұнды құрылымдауға және оқу-әдістемелік қамтамасыз етуге бағытталған белсенді және жан-жақты зерттеулер жүргізіледі. Енді оқытудың осы түрін ұйымдастырудың кейбір формалары мен әдістері белгіленді: дүниетанымдық білім жүйесін қалыптастыруға бағытталған арнайы жасалған пәндер немесе элективті курстар, сабақтар, семинарлар мен технологиялар.

Оқу процесін ұйымдастырудың осындай формалары мен әдістерін әзірлеу оқушылардың берік сенімдері мен ғылыми дүниетанымын қалыптастыруға ықпал етеді, оқу уақытын оңтайлы пайдалануға жағдай жасайды. Оқушылардың дүниетанымдық білімдерін белсенді игеру жаратылыстану ғылыми және гуманитарлық білімнің интеграциясы жағдайында өтеді. Оқушыларда дүниетанымдық білімнің болуы білім беру және тәрбиелік функциядан басқа: барлық спектрлердегі тұтас әлемнің ішкі сұлулығын түсіну, қоршаған шындыққа қатысты заманауи дүниетанымды қалыптастыру.

Бақылау сұрақтары
1.Дүниетаным ұғымын түсіндіріңіз?
2. Синергетика ұғымын түсіндіріңіз?
3. Жаратылыстану және гуманитарлық білімнің интеграциясының айырмашылықтары?